Alfredo Cameirão
L atrasado més de setembre, l partido Livre fizo la sue “reentré” política na Tierra de Miranda, nuns ancuontros de 3 dies chamados “Ls Setembristas”.
Scolher la Tierra de Miranda – la tierra mais loinge de la “capital de l ampério” – para ua cousa desta culidade, fui, an si mesmo, ua scuolha de grande coraije i astrebimiento, que tubo an pagas, claro, la culidade de la gastronomie, las peizaiges i l bien saber recebir de todos ls mirandeses.
Ls tius – i las ties, que isto quando se amenta an “Livre” hai que tener muito cuidadinho – quedórun, anton, marabelhados cun todo, mas tamien pudírun ber – claramente bisto – las deficuldades i las talanqueiras que ls mirandeses ancóntran a caras a qualquiera lhado que se bíren, mormente las termientas que la lhéngua mirandesa bibe.
Quando scapórun para baixo (cumo bibimos nun praino alto, para nós, todo l que seia fuora de la Tierra de Miranda ye “baixo”), quando fúrun para baixo, anton, l sou maioral, l Dr. Rui Tavares, cumprometiu-se a fazer todo l que pudira para le dar ua upa a la Lhéngua Mirandesa.
Home de palabra, l Dr. Rui Tabares, que nun se le squecírun las pormessas ne l caminho antre Miranda i Lisboua (cousa que stamos afeitos a que passe muita beç).
L partido “Livre”, pula mano de l sou deputado único, Rui Tavares, aperpuso i fizo aprobar la perpuosta que copio eiqui a seguir:
“Anque cun todos ls sfuorços, la Lhéngua Mirandesa stá de beras amanaciada i ye peligroso que açpuis de 2032, quando hában passado 150 anhos de la era an que Leite de Vasconcelos anunciou nacionalmente la eisisténcia de l Mirandés, nun ser yá ua lhéngua falada a diário. Cumo diç l studo “PERSENTE I FETURO DE LA LHÉNGUA MIRANDESA – studo de ls usos, atitudes i cumpeténcias lhenguísticas de la populaçon mirandesa”, feito por ua eiquipa de la Ounibersidade de Bigo i pula ALCM i apersentado an Miranda, an setembre de 2022, ne ls anhos que bénen será oubrigatório traçar i poner an prática ua berdadeira strateija de resguardo de la Lhéngua Mirandesa. Para tal, cunsidera-se eissencial la criaçon de ua anstituiçon de dreito público, un anstituto cun dotaçon ourçamental specífica prebista para 2023 i para ls anhos a seguir. Ne l ámbito i nas cumpeténcias deste anstituto dében de fazer parte la defeniçon i cuncretizaçon de strateijas de resguardo i de promoçon de la Lhéngua Mirandesa, assi cumo la ouperacionalizaçon de las medidas assumidas por Pertual na assinatura de la Carta Ouropeia de las Lhénguas Regionales ou Minoritairas, ancluindo l studo, la recuolha i la decumentaçon de la Lhéngua Mirandesa i de la sue stória, las açones pal uso a diário i corriqueiro de la lhéngua, la publicaçon de obras oureginales i traduzidas an mirandés, fazer medrar la besiblidade i la promoçon de la Lhéngua Mirandesa, antre outras.”
Resultado: APROBADO, sien botos acontra.
La ALCM acumpanhou la purparaçon de la perpuosta, claro, mais nun fura na traduçon de la berson an mirandês i nun ye custoso de manginar la dureza de las negociaçones que Rui Tavares tubo de fazer cula maiorie para chegar al resultado de (nun ye de mais tornar a dezir): aprobado, sien botos acontra.
Ora, isto, para alhá de todo l buono que puode trazer, ye ua nobidade ne l santido que ye la purmeira beç, apuis de l’aprobaçon de la Lei 7/99, la Lei de l Mirandés, que l poder central, l Stado Pertués, mira i le bota la mano a la Lhéngua, un patrimonho, nunca ye de mais dezir-lo, que nun ye solo de ls mirandeses, mas de todos ls pertueses i mesmo de l’houmanidade.
Stamos-le agradecidos ls mirandeses a Rui Tavares, sério candidato a mirandés d’honra. Por amentar nisso:
Ua de las rues prancipales de la cidade de Miranda, central i a dar na Praça, chama-se Mouzinho de Albuquerque, l quelonizador africano de fines de l seclo XIX. Nun será este l sítio para çcutir las bondades i ls çfeitos de tal figura, inda que muito houbisse para dezir. L que you quiero dezir ye que, seia por eignoráncia mie, seia por nun los haber, nun conheço feitos i “bien feitories” que l home haba fazido ou trazido para Miranda. An berdade, nun sei se algua beç chegou a poner acá ls pies. L que you si tengo la certeza ye que, bamos a dezir, mais de 90% de ls mirandeses nun sáben quien fui nien l que fizo l tal Mouzinho. I d’ende nun le ben mal al mundo, que you tamien tube que meter ls narizes pula Wikipédia para dar cun el.
Mas, se un tal “eilustre çconhecido” ten dreito a nome de rue an Miranda (i daqueilhas adonde passa la porciçon), deixo you tamien yá eiqui la perpuosta para que Rui Tavares tamien puoda ber l sou nome a relhuzir nua nobre squina de las rues mediabales de la Senhora de l Douro, la cidade de Miranda.
Ye que, “Áfricas” por “Áfricas”, stou cumbancido que la “lhança an África” que Rui Tavares acaba de crabar ye muito mais amportante para Miranda i para ls mirandeses que todos ls Gungunhanas que haba para acaçar ne l mundo.
Por mi, mais Ruis Tavares, menos Mouzinhos de Albuquerque.